Özetleme Tekniği Nedir?
Masallar ve halk hikâyelerinde yani
tahkiyeye dayalı anlatılarda sıklıkla kullanılan özetleme tekniği, tekrara
düşmemek ve olay örgüsünden uzaklaşmamak için yeri geldikçe kullanılır. Burada
amaç okuru uzun uzadıya anlatımlarla sıkmamak, anlatılmak istenen şeyin özünü
genel hatlarıyla vermektir. Bu şekilde anlatı daha derli toplu bir hal alır.
Olayların ve düşüncelerin yanı sıra belirli bir süre içinde geçen olaylar da
özetlenebilir. Örneğin bir aylık bir süreç, uzun bir şekilde anlatılmak yerine
birkaç satırla anlatılabilir. Başka bir ifadeyle özetleme: “Bir
zaman süresi içinde çeşitli yerlerde olan bir seri olayı genel çizgileriyle
okuyucuya ileten bir tekniktir ve hikâye anlatmanın tabii şeklidir... ”
XIX. yüzyılda rağbet gören bu teknik,
modern romanda fazla kullanılmaz. Tekniğin rağbet gördüğü bu yüzyılda, henüz
olgunlaşma sürecini yaşayan okura, anlatının geride kalan olaylarını
unutabileceği düşüncesiyle özetleme tekniğinden yararlanılarak hatırlatmalarda
bulunuluyordu. Modern romancılar ise anlatının ön plana çıkarak metinle okur
arasında yapay bir ortam oluşmasına neden olduğu için özetleme tekniğine fazla
başvurmazlar. Günümüzde romanlarda kullanılan bilinç akımı, iç monolog, iç
çözümleme, iç diyalog gibi teknikler özetlemenin gördüğü görevi görmektedir.
Çok basit olarak bilgi sağlamaya ve çeşitli durumlar arasında bağ kurmaya,
anlatının pek önemli olmayan yerlerini atmaya, geleceği önceden sezmeye ve
mümkün olanı hayal etmeye yarayan bu teknikle anlatıcı, kabaca geçmiş hayata
dönüşlerde bulunarak anlatmaya çalıştığı kahramanlarla ilgili kendi yorumlarını
ve yargılarını ifade edilebilir.
