Romanda Karakter Analizi

Arzela    Ağustos 27, 2020    edebiyat , İncelemesi , Nedir , Romanda Karakter Analizi Nasıl Yapılır , Romanda Karakter Çeşitleri , Romanda Karakter Özellikleri , Romanda Karakter Tahlili Nasıl Yapılır , Romanda Karakter Türleri   

Romanda Karakter Analizi Nasıl Yapılır, Romanda Karakter Türleri, Romanda Karakter Tahlili Nasıl Yapılır, Romanda Karakter Özellikleri, Romanda Karakter İncelemesi, Romanda Karakter Nedir, Romanda Karakter Çeşitleri, Edebiyat

Romanda karakter romanı meydana getiren yapısal unsurlardan biridir. Yazarlar eserlerini oluştururken gelişigüzel bir yol izleyerek bunu yapmıyor. Kendilerine belirli yöntemler belirleyerek roman yazma sürecine dahil oluyorlar.

Yazarlar anlatılarında kimi karakterlere sıklıkla ve ayrıntılarıyla yer verirken kimi karakterlere daha az yer verirler. Silik gözüken karakterler anlatıda tamamlayıcı bir rol oynarlar.

Romanda karakter oluşturulurken dikkati çeken en önemli unsur şüphesiz zıtlıklar düzlemidir. Bir romanda iyi bir karakter varsa mutlaka onun tersinde kötü bir karakter  de vardır. Yada bir romanda aydın bir karakter varsa onun tersi bilgisiz bir karakter de vardır. Okuduğunuz herhangi bir romanının karakterlerini düşünün ? Bahsettiğimiz bu ülkü – karşı karakter değerleri düşündüğünüz romanda da var değil mi? Bütün bunlar tesadüf değildir. Yazarların anlatılarını meydana getirirken oluşturdukları karakterlerdir.

Romanlarda yer alan karakter çeşitleri 4 tanedir. Bunlar, başkahraman, norm arakter, kart Karakter ve fon karakterdir.

1.Başkişi/Başkahraman

Başkişi bir olayda yer alan en önemli kişidir. Başkişi olay örgüsünün en önemli unsurudur. Anlatıların işlevselliğini canlı tutan kişiler düzleminde daha çok tematik güç/ülkü değer i vardır.

Başkişi; arzunun, ihtiyacın ve endişenin hareket kaynağıdır. Bu bağlamda vakaya ilk dramatik hamleyi veren şahıs başkişidir. Anlatıyı oluşturan yapının mihenk taşı diyebileceğimiz başkişi anlatının merkezinde yer alır. Şahıs kadrosundaki kişilerden farklı işlevler üstlenerek  birey olmanın, olabilmenin kavgasını verir.

Başkişi, üstlenici görevleri sebebiyle etken ve özne konumundadır. Olayların etkisiyle değişim ve dönüşümü yaşar. Bu yönleriyle de psikolojik derinlik kazanır. Anlatıdaki belirleyiciliği nedeniyle dikkatleri üzerinde toplayarak tek bir düşünce ve nitelikten uzaklaşır. Bu nedenle diğer kişiler merkezi kişiye göre tavır alırlar, onun etrafında dönerler, bir şekilde ona bağımlıdırlar ya da onunla mutlaka bir ilişkileri vardır. Bu ilişkiler sarmalında oluşturulan kurgunun ilgi odağı başkişi, okuru anlatı dünyasında almış olduğu tavırla etkiler.

Başkişi, kurmaca metinde tek kişidir ve metnin çekirdeğinde yer alarak dramatik aksiyonun gelişim sürecine doğrudan yön verir. Stevick’e göre “(başkişi) iç dünyaları ve hayatları en ayrıntılı bir şekilde belirtilen karakterlerdir. Bunlar, daha canlı olmasa da daha karmaşık bir şekilde, hikayenin akışı içinde çatışmalar ve değişme süreçleri yaşayan karakterlerdir.’’.

Başkişi romanda bütün boyutlarıyla verilirler. İç dünyaları ve hayatları ayrıntılarla anlatıldığından diğer karakterlerden kolaylıkla ayrılırlar.

Başkişi; çatışma ve değişme süreci yaşayan, toplumda fert olarak varlığını sürdüren ve tepkilerimizi sürekli olarak yönlendiren kişidir. Romanda en ilgi çekici sorunların ortaya atılmasını sağlayan bu kahramanlar, tematik güce ait ahlak anlayışının somutlaştırılmasına hizmet ederler. Zaten romanın yazılış amacı ve var oluş sebebi de onlara hayatiyet kazandırma fikrine dayanır.

2.Norm Karakter

Norm karakterler romanda birinci derecedeki kahramanlardan sonra ferdî planda en çok boyutlu olan ve en fazla derinliği olan kahramanlardır. Norm  karakterlerin tezat yaratmak ve okuyucuyu rahtlatmak gibi görevleri olduğu kadar, birinci derecedeki kahramanların kusurlarını yansıtma, somutlaştırma gibi fonksiyonları da vardır.

Norm Karakterler, romanların birinci derecedeki kahramanlarının eksik yönlerini tamamlayan ,bu yüzden de ’protagonists karekter’lere yakın ferdî bir derinlik kazanan insanlardır. Yazar, zaman zaman bu kişilere sözünü emanet eder  ve onları kendi adına romanda konuşturur.

Norm karakter, başkişiyi duygusal ve düşünsel olarak hayata hazırlayan kişidir. Başkişinin tüm başarısı norm karaktere bağlıdır; çünkü bu karakterin algı dünyası ve tecrübesi oldukça güçlüdür. Norm karakter, başkişinin serüvenine yön veren bir değer dünyasına sahiptir. Stevick’e göre norm karakter,  ‘’başkişinin yaşadığı tecrübenin derinliklerine dalmamızı sağlayan bir sıçrama tahtasıdır.’’ Dolayısıyla norm karakter, başkişinin değişim ve dönüşüm sürecini ayrıntılı olarak görmemizi sağlar.

Norm karakter başkişinin tüm donanım eksiklerini yansıtan bir ayna niteliği taşır. norm karakter tek bir düşünce ve nitelikten oluşur. Başkişi gibi bir derinliğe sahip olamamakla beraber “Kahramanın uzun yaşam yolunda başarılı olması ve ruhsal bütünlüğü koruması için gölgesi ile tanışması, barışması ve onu içermesi, özümsemesi gerekmektedir. Bu birleşme/bireyselleşme süreci, bir bakıma kişinin kendi merkezine doğru büyük bir yola çıkmasıdır… İnsanların/toplumların ruhsal dengesi, huzuru ve geleceği, bir bakıma öte-yüzleriyle kuracakları sağlıklı iletişimlere bağlıdır.” (Ramazan Korkmaz).

Norm karakter başkişinin öte-yüzü olup iletişimi sağlar. Norm karakter, anlatının en belirgin karakteridir. Kurgunun sosyal ilişki ağını örerek başkişinin kimliğini bulmasına yardımcı olur. Olay örgüsünün akışında işlevsel rol üstlenen norm karakterin kişiliğinde değişim ve dönüşüm yaşamaz. Ancak kurgunun yapısal bütünlüğünde çatışmanın gerçekçi kılınmasında önemli görevler üstlenir.

Norm karakterlerin iç dünyalarında ortaya çıkan farklı eğilimleri, değişik karakterleri, çelişkileri, zaafları; gelişen, değişen tarafları belirtilmez ve bu haliyle düz karakter özelliği sergilerler. Anlatıcının kendisine çizdiği/biçtiği yolun/konumun dışına çıkamazlar. Başkişinin bilincine tutulan bir ayna niteliği taşıyarak onun değişim ve dönüşümünde bir görev yüklenilmesine rağmen kendini eğitmekten ve biçimlendirmekten yoksundur. Bu haliyle kendini gerçekleştirme savaşımında başkişi için bir itici güç olmaktan öteye gitmez.

3.Kart Karakter

Kart karakterler romanda tek bir özelliğin sembolü durumundadırlar. Her şeye rağmen tabiatlarındaki esas nitelikleri muhafaza ederler ve değişmezler. Bu tür roman kahramanları, yalınkat bir kişiliğe sahiptirler ve daha çok 'hedef obje ye varmayı engelleyen karşı güç grubunda yer alırlar. Onların değişmemesi, hem yazar için hem de okuyucu için büyük kolaylıklar sağlar.

Yazarın sürekli el altında tuttuğu kart karakterlerin moral ve fizikî tanımları en çok bir defa yapılır ve romanda, temsil ettikleri duygu değerleri sözkonusu olunca hemen devreye sokularak okuyucu zihnindeki hazır imajın harrkete geçmesi sağlanır.

Kart karakterler değişime ve dönüşüme açık olmayan, sabit karakterlerdir. Öykü boyunca herhangi bir değişim ve dönüşüme uğramadıkları için kart karakter olarak isimlendirilirler. Öykü başkişileri çoğu zaman bu karakterler nedeniyle yalnızlığa ve yabancılaşmaya itilir. Toplumun değişmez normlarının en katı uygulayıcısıdırlar.

Kart karakterler çoğu zaman başkişiyle göbek bağlarını koparmışlardır. Başkişinin bireyselleşme sürecindeki sancılarından ve buhranlarından habersizdirler. Her yönleriyle sıradan bir özellik arz ederler.

Kart karakterlerin köksüz olmaları sıradanlıklarındaki en büyük nedendir. Otorite ve ortama koşulsuz bağlılıkları, onları kendi gerçekleriyle yüzleşmelerinden yoksun bırakır. Derinlikten mahrum olmaları olayları kendi ölçütlerine göre yargılamalarını kolaylaştırır.

Kart karakterler daha çok kendinin dışında kalan değerlerin temsilcisi olduklarından bir tip olma özelliği gösterirler. Toplumun ve zamanın belirlediği kişiler olmaları bakımından olay örgüsü içinde çatışmayı canlı tutarak vaka zincirinin düğümlenmesi için birinci derecedeki kahramanla temsil edilen tematik gücün karşısında daha çok bir hasım/düşman hüviyetine bürünür.

4.Fon Karakter

Fon karakterler romanda, olayları yorumlayan bir koro görevi yapar.  Bu karakterler dekoratif unsur niteliği taşırlar.  Romanın birinci derecedeki kahramanına ait sosyal ortamın daha somut bir şekilde dikkatlere sunulmasına yardımcı olurlar ve ancak o zaman ilgi çekici bir boyut kazanabilirler.

Fon karakterler, romanın akışını ve işlevini değiştirmeden romanın gerçeklik duygusunu besleyen karakterlerlerdir.

Fon karakterler, sinema ve tiyatrodaki figüran oyuncular gibi olay örgüsündeki akışı etkilemeyen, görünüp kaybolan, psikolojik özellikleri, fiziksel betimlemeleri verilmeyen, yalnızca gerçeklik duygusu uyandırmak ve olayın eklem yerlerini ayrıntı düzeyinde desteklemek, anlatıyı gerçek hayata benzetmek için kullanılan silik karikatürlerdir.

Sizler de bu yazı hakkındaki görüşlerinizi yorumlarda belirtebilirsiniz.